Census in India: વસ્તી ગણતરીને લઈને મોટા સમાચાર સામે આવ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યાનુસાર, આવતા વર્ષથી વસ્તી ગણતરી શરૂ થશે. વસ્તી ગણતરી વર્ષ 2025થી શરૂ થશે અને 2026 સુધી ચાલશે. નોંધનીય છે કે, વસ્તી ગણતરી 2021માં થવાની હતી, પરંતુ કોરોના મહામારીને કારણે તેને મોકૂફ રાખવી પડી હતી. હવે વસ્તી ગણતરીનું ચક્ર પણ બદલાશે.
વસ્તી ગણતરી બાદ લોકસભા બેઠકનું સીમાંકન શરૂ થશે!
અહેવાલો અનુસાર, આગામી વસ્તી ગણતરી, જે દર 10 વર્ષે હાથ ધરવામાં આવે છે, તે હવે 2035 માં થશે. અત્યાર સુધી વર્ષ 1991, 2001, 2011ની જેમ દાયકાની શરૂઆતમાં દર દસ વર્ષે વસ્તી ગણતરી હાથ ધરવામાં આવતી હતી. પરંતુ હવે 2025 પછી આગામી વસ્તી ગણતરી 2035, 2045, 2055માં થશે. વસ્તી ગણતરી પૂર્ણ થયા બાદ લોકસભા બેઠકનું સીમાંકન શરૂ થશે. સીમાંકનની પ્રક્રિયા વર્ષ 2028 સુધીમાં પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે.
સંપ્રદાયને લગતા પ્રશ્નો પણ પૂછવામાં આવશે
ઘણાં વિરોધ પક્ષો તરફથી જાતિ ગણતરીની માંગ કરવામાં આવી રહી છે, પરંતુ સરકારે હજુ સુધી આ અંગે કોઈ નિર્ણય લીધો નથી. વસ્તી ગણતરીમાં ધર્મ અને વર્ગ પૂછવામાં આવે છે. સામાન્ય, અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ ગણાય છે. આ વખતે લોકોને એ પણ પૂછી શકાય છે કે તેઓ કયા સંપ્રદાયના અનુયાયી છે. ઉદાહરણ તરીકે, કર્ણાટકમાં લિંગાયતો જેઓ સામાન્ય વર્ગના છે, તેઓ પોતાને એક અલગ સંપ્રદાય માને છે. એટલે કે સરકાર ધર્મ, વર્ગ તેમજ સંપ્રદાયના આધારે વસ્તી ગણતરીની માંગ પર વિચાર કરી રહી છે.
વસ્તી ગણતરીનો ઇતિહાસ
ભારતમાં પ્રથમ વસ્તીગણતરી વર્ષ 1872માં ગવર્નર-જનરલ લોર્ડ મેયોના શાસન દરમિયાન હાથ ધરવામાં આવી હતી. ભારતની પ્રથમ સંપૂર્ણ વસ્તી ગણતરી 1881માં કમિશનર ડબલ્યુ.સી. દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી હતી. તેનું આયોજન પ્લોડેન દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી તે દર 10 વર્ષમાં એકવાર થતું હતું. જો કે થોડી વાર તેમાં ગેપ પણ જોવા મળ્યો હતો. સ્વતંત્ર ભારતની પ્રથમ વસ્તી ગણતરી વર્ષ 1951માં હાથ ધરવામાં આવી હતી. આ પછી ભારતમાં છ વખત વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવી.