નવી દિલ્હી. યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા ચાલુ છે. અહેવાલ છે કે ગુરુવારથી શુક્રવાર વચ્ચે રશિયાએ યુક્રેન પર 203 વખત હુમલા કર્યા. આ હુમલાઓ મામલે રશિયાનો દાવો છે કે તેણે યુક્રેનની 70થી વધુ મહત્વપૂર્ણ જગ્યાઓને નષ્ટ કરી દીધી છે. દેખીતી રીતે આનાથી વિશ્વભરમાં તણાવ વધી રહ્યો છે. કારણ કે કોરોના મહામારી સામે લડાઈ લડી રહેલી દુનિયા આ બીજી લડાઈ, જે મોટી અને ગંભીર હોઈ શકે છે, તેના આંચકાને સહન કરવાની સ્થિતિમાં નથી. આ જ કારણ છે કે ભારત સહિત તમામ દેશો રશિયાને વાતચીત દ્વારા સમજાવવા માટે સક્રિય થયા છે.કહેવાય છે કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ અંગે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથે વાત કરી છે. તો ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર પણ પોલેન્ડ, રોમાનિયા, સ્લોવાકિયા, હંગેરી જેવા રશિયાની નજીકના દેશોના પોતાના સમકક્ષો સાથે વાતચીત કરવાના છે. જો કે આ પ્રયાસોનું શું પરિણામ આવશે એ તો પછી જ સામે આવશે. પરંતુ રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ ના કેટલાક પરિણામો તરત જ દેખાવા લાગ્યા છે. ખાસ કરીને આર્થિક મોરચે. અને જો યુદ્ધ લાંબા સમય સુધી ચાલ્યું, તો વિશ્વને ગંભીર આર્થિક પરિણામનો સામનો કરવો પડી શકે છે.યુક્રેન એશિયા અને યુરોપ વચ્ચે વ્યાપારિક પરિવહનનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે. મતલબ આ બંને ક્ષેત્રોમાં વિવિધ ઉત્પાદનોની આયાત-નિકાસ યુક્રેનના રસ્તાથી થાય છે. એટલું જ નહીં, રશિયા અને યુક્રેન પોતે પણ ઘણા મુખ્ય ઉત્પાદનોનો સપ્લાય યુરોપ અને એશિયાને કરે છે. તાત્કાલિક રૂપે રશિયા અને યુક્રેનમાં અથવા ત્યાંના રસ્તે થનારી આયાત-નિકાસ ઠપ થઈ ગઈ છે. આની સીધી અસર ઉત્પાદનોની ગ્લોબલ સપ્લાય ચેઇન પર પડી છે.સીએનબીસીના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વભરમાં નિકાસ કરવામાં આવતા ઘઉંમાંથી લગભગ 29% હિસ્સો રશિયા અને યુક્રેનથી આવે છે. લગભગ આ જ સ્થિતિ મકાઈની પણ છે. તેના બદલે ચીન જેવા રશિયાના મુખ્ય સહયોગીને તો 2021માં સૌથી વધુ મકાઈની નિકાસ યુક્રેનમાંથી કરવામાં આવી હતી. એટલું જ નહીં યુરોપના તમામ દેશો ઘઉં, જવ અને રાઈના પુરવઠા માટે યુક્રેન પર નિર્ભર છે. કારણ કે તે આ ત્રણેય અનાજનો મુખ્ય ઉત્પાદક છે. પોતાની આ સ્થિતિને કારણે યુક્રેનને ‘યુરોપની બ્રેડબાસ્કેટ’ પણ કહેવામાં આવે છે.યુરોસ્ટેટ પાસે ઉપલબ્ધ ડેટા અનુસાર, વર્ષ 2020માં યુરોપિયન યુનિયન દેશો દ્વારા આયાત કરવામાં આવેલ કુદરતી ગેસમાંથી 43.9% રશિયામાંથી આવ્યો હતો. જ્યારે 2021ના પહેલા છ મહિનામાં રશિયાનો હિસ્સો વધીને 46.8% થયો હતો. 2020માં EU દેશો દ્વારા આયાત કરાયેલા પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના જથ્થામાં રશિયાનો હિસ્સો 25.5% હતો. 2021ના પ્રથમ છ મહિનામાં આ ભાગીદારી 24.7% સુધી થઈ ગઈ. એટલું જ નહીં રશિયા આગામી 30 વર્ષમાં ચીનને લગભગ 1 લાખ ઘન મીટર કુદરતી ગેસ પણ સપ્લાય કરવા જઈ રહ્યું છે. રશિયા તાંબુ, પ્લેટિનમ, નિકલ જેવી ધાતુઓનું પણ મુખ્ય ઉત્પાદક છે. CNBC મુજબ, રશિયા પાસે તાંબાના વૈશ્વિક ભંડારનો લગભગ 10% હિસ્સો છે.આ ઉપરાંત, રશિયા અને યુક્રેન પણ ઘણા ઉત્પાદનો માટે કાચા માલના મુખ્ય સપ્લાયર છે. જેમ કે, ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની બેટરી માટે નિકલ મુખ્ય કાચો માલ છે. જ્યારે તાંબાનો ઉપયોગ ઈલેક્ટ્રિકલ્સ, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ વગેરેમાં વ્યાપકપણે થાય છે. અમેરિકાનો માઈક્રોચિપ ઉદ્યોગ સૌથી વધુ યુક્રેનના નિયોનના પુરવઠા પર નિર્ભર છે.
